Nadczynność tarczycy jest zespołem objawów, wynikłych w efekcie wzmożonego wydzielania hormonów gruczołu tarczycowego. Zaliczane są do nich m.in. suchość w ustach, chudnięcie czy bezsenność. Nadczynność posiada podłoże psychosomatyczne oraz dzieli się na pierwotne i wtórne. Rozpoznanie choroby oparte jest o badania laboratoryjne oraz całościowy obraz kliniczny pacjenta. Czym jest oraz jakie przyczyny posiada nadczynność tarczycy?
Nadczynność tarczycy – ogólna charakterystyka
Nadczynność tarczycy jest swojego rodzaju zaburzeniem powodującym nadmierną produkcję hormonów w stosunku do zapotrzebowania na nie organizmu. Tarczyca odpowiedzialna jest za produkcję trijodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4), które w znaczny sposób wpływają na funkcjonowanie większości tkanek w organizmie. Oddziałują one również na metabolizm i produkcję ciepła. Funkcjonowanie gruczołu tarczycy jest kontrolowane przez przysadkę mózgową, która umożliwia uwalnianie TSH (hormon tyreotropowy) oraz pobudza tarczycę do wydzielania T3 i T4. Nadczynność tarczycy jest bardzo częstą chorobą endokrynologiczną (spotyka ok. 1-2% osób dorosłych w Polsce), która cechuje się przerostem gruczołu i przyspieszeniem czynności serca.
Nadczynność tarczycy – przyczyny
Do głównych przyczyn nadczynności tarczycy zaliczane są:
- Silny uraz psychiczny (np. zmartwienie, gniew, lęk),
- Ciąża,
- Zaburzenia w życiu płciowym,
- Ostra lub przewlekła choroba zakaźna,
- Zaburzenia hormonalne okresu przekwitania,
- Guzki tarczycy,
- Choroba Gravesa i Basedowa – własne przeciwciała pobudzają tarczycę do produkcji hormonów,
- Podostre zapalenie tarczycy,
- Poporodowe zapalenie tarczycy.
Bodźce zazwyczaj wykazują działanie przez oś: mózg-podwzgórze-przedni płat przysadki. Zwiększenie w tren sposób wydzielania hormonu tarczycy może powodować i następowo warunkować objawy nadczynności tarczycy.
Nadczynność tarczycy – objawy
Zasadniczymi objawami nadczynności tarczycy są:
- Suchość w ustach,
- Drżenie rąk,
- Chudnięcie,
- Wzmożona pobudliwość nerwowa i nadmierna ruchliwość,
- Bezsenność,
- Zwiększona potliwość,
- Zaburzenia miesiączkowania u kobiet,
- Uczucie wzmożonego kołatania serca,
- Skłonność do biegunek,
- Uczucie gorąca,
- Lekkie zaczerwienienie szyi i twarzy,
- Wzmożony dermografizm.
Jak rozpoznać nadczynność tarczycy?
W celu rozpoznania nadczynności tarczycy lekarz zleci wykonanie badań pomocniczych, takich jak:
- USG tarczycy;
- Biopsję aspiracyjną cienkoigłową (BACC) tarczycy – w przypadku stwierdzenia guzków tarczycy;
- Scyntygrafię tarczycy – tylko w niektórych przypadkach;
- Przeciwciała przeciwtarczycowe we krwi.
